مکتبتهران
مکتبتهران درحالحاضر نام یک انتشارات رسمی کتاب و یک مؤسسهی فرهنگی هنریست؛ اما مؤسسات این مجموعه؛ بعد از همهی فعالیتهای فرهنگی و هنری دیگر این گروه ثبت شده است. مکتبتهران در نتیجهی همکاری افراد مختلف با تخصصهای مختلف پدید آمده است.
مکتبتهران متشکل از بخشهای متفاوتی است که به اختصار توضیحاتی در باره آنها داده میشود:
تئاتر
تئاتر اولین محصول مکتبتهران است. تئاتر، نظام نظامهاست؛ بنابراین تولید محصولات تئاتری؛ باعث شده است که افراد مختلفی با تخصصهای کارگردانی، نویسندگی، بازیگری، دراماتورژی، گرافیک، عکاسی، طراحی صحنه و لباس، معماری، طراحی نور، موسیقی، سینما (و اهل پژوهش در همهی این رشتهها) دور هم جمع شوند. مکتبتهران تا به امروز در همهی این رشتهها تولیداتی داشته است که در وبسایت maktabetehran.com یا tehranschool.ir و زیرمجموعههای آن گزارش بخشی از آنها وجود دارد. در مکتبتهران اهل فرهنگ با سلایق مختلف حضور دارند؛ ولی همهی کارنامهی افراد؛ با روش مکتبتهران مناسبت ندارد. بنابراین هرگاه نام مکتبتهران در پای پروژهای ذکر نشده باشد؛ آن پروژه تنها به عنوان سابقهی کار افراد و یا فعالیتهای شخصی آنها حضور دارد. تصمیمگیری در مورد امضای مکتبتهران در پای هر اثر یا پروژهای به رأی همهی افراد وابسته است و درحالحاضر تصمیم نهایی در این باره با «جلال تهرانی» است.
آموزش
مکتبتهران دارای مجوز مؤسسهی آموزشی تحت عنوان مکتبمعاصر است. آموزش مکتبتهران عهدهدار برگزاری کلاسهای آموزشی، جشنوارهها، کارگاههای آزاد و متمرکز است. شروع فعالیتهای آموزشی از سال ۱۳۹۰ و با برگزاری همایشهای تخصصی تئاتر بوده است. این همایشها از ابتدا با همکاری نهادهایی مانند بنیاد رودکی، خانهی هنرمندان، مجموعهی تئاتر شهر و... آغاز شد و از سال ۱۳۹۳ بهطور متمرکز در ساختمان مکتبتهران ادامه یافت. در این همایشها که بهشکل تخصصی با موضوعاتی مانند؛ شخصیت، میزانسن و... برگزار شده است؛ هر سال بین ۶۰ تا ۱۴۰ هنرجو در کارگاههای روزانه و هفتگی بازیگری، درامنویسی، کارگردانی، گرافیک و... زیر نظر مربیان ثابت شرکت کردهاند. درعینحال در هر دوره اساتیدی از رشتههای مختلف فرهنگی و هنری حول محور موضوع هر همایش، کارگاهها و مسترکلاسهایی در حوزهی تخصص خودشان برای هنرجویان داشتهاند. در پایان هر دوره نیز طی جشنوارهای چندروزه آثاری را روی صحنه بردهاند. بدین قرار که هنرجویان رشتهی کارگردانی هریک پروژهای را با هنرجویان بازیگری و زیر نظر مربیان ثابت خود به انجام رساندهاند. هنرجویان درامنویسی نمایشنامهخوانی کردهاند. هنرجویان گرافیک برای آثار اجرایی، پوستر و بروشور طراحی کردهاند و... و در روز اختتامیه نیز بهترینهای هر رشته به انتخاب خود هنرجویان مورد تقدیر قرار گرفتهاند. همچنین از زمان احداث سالن مکتبتهران، برگزیدگان همایشها امکان اجرای عموم در این سالن را نیز یافتهاند.
آموزش مکتبتهران همچنین تحت عنوان کارگاههای آزاد، در طول هر سال کارگاههای متنوعی را برگزار کرده و میکند.
واحد آموزش مکتب تهران متشکل از دو پلاتوی آکوستیک برای تمرین و کلاس و یک سالن اجراست که انواع کلاسهای فرهنگی و هنری و بهویژه کارگاههای تئاتری در این سه مکان برگزار میشود.
- یادداشت «جلال تهرانی» برای شروع کارگاههای متمرکز تئاتر در مکتبتهران - ۱۳۹۰.۰۲.۳۱ -
گرافیک
واحد گرافیک مکتبتهران در طبقهی دوم این ساختمان متمرکز است و زیر نظر «مازیار تهرانی» اداره میشود. تعداد پوسترها و تیزرها و اقلام تبلیغاتی که توسط بخش گرافیک مکتبتهران طراحی و تولید شده اینک به هزاران رسیده است که بخشی از آنها در این وبسایت به نظر شما نیز میرسد.
بوفهکتاب
فعالیت بوفهکتاب مکتبتهران در حوزهی فروشگاه کتاب، موسیقی، صنایع دستی و آثار هنری، نوشتافزار و اقلام مرتبط با حوزهی فرهنگ، با هدف تأمین نیازهای فرهنگی مراجعین مجموعه، از سال ۱۳۹۲ بهشکل جدی دنبال شد و تا امروز با در نظر گرفتن محدودیت فضا و طیف گستردهی مخاطبین خاص کتابخوان، دانشجو و هنرمند، موفق به همکاری با بیش از صد تأمینکننده کالا اعم از ناشر، طراح و تولیدکنندهی آثار هنری شده است. بوفهکتاب همواره به دنبال گزینش محصولات عرضه شده به مخاطبین با محوریت کیفیت در انتخاب و عرضهی کالا بوده است و این هدف را دارد که محصولی که به مخاطبین عرضه میکند از فیلترهای کیفی و محتوایی دقیقی بگذرد و درنهایت کالایی که عرضه میکند حائز استانداردهای لازم باشد.
نشر
نشر مکتبتهران از سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را با چاپ نمایشنامههای «جلال تهرانی» شروع کرده است. اولین اثر منتشرشده، نمایشنامهی «نوستالوژی» بود که شامل دو نمایشنامهی «اندر هدایت نسل جوان» و «مقام استادی» است و بعدتر نمایشنامهی «مخزن»، «مهر دوم»، «دراکولا»، «مکبث۲۰۰۱»، «دو دلقک و نصفی»، «تکسلولیها»، «به صدای زمین گوش کن»، «فصل شکار بادبادکها»، «پاییز پادشاه» به چاپ رسید. همزمان با چاپ نمایشنامه، در بخش کودک و نوجوان کتابهای قابل توجهی ترجمه شد که از عناوین چاپشده آنها میشود به «شاگرد جادوگر» نوشتهی «نورا اسول» و «آواز دیوها» نوشتهی «ناصر خمیر» و «زندگیهای واقعی»(شکسپیر و گاندی) نوشتهی «هایدن میدلتون» اشاره کرد. میشود گفت قدمهای اول در انتشارات مکتبتهران چاپ نمایشنامه بوده است اما کمکم زمینههای تخصصی دیگر هم وارد حوزهی نشر شده است. یکی از آثار فاخر این نشر، زندگینامه یا اتوبیوگرافی «فردا بدون من» نوشتهی «علیرضا مشایخی» آهنگساز برجسته است که کتابی در حوزهی جهانشناختی و فلسفهی زندگی است. همچنین «کتاب استودیو تهران: فصل اول مانیفست» که جمعآوری مجموعه مقالاتی در موضوع مانیفست است که این مجموعه زیر نظر «سهیل حسینی» جمعآوری شده است و مقالاتی از هنرمندانی مانند «حمیدرضا اردلان»، «کامبیز درم بخش»، «علیرضا مشایخی»، «احمد وکیلی» و.... را در خود جای داده است.
دورنما: نشر مکتبتهران قدمهای اولش را برداشته است و همواره سعی کرده است گزیده و باکیفیت به فعالیتش ادامه دهد. دورنمای ما انتشار کتابهای قابل توجه در حوزهی ادبیات داستانی، ادبیات نمایشی و دیگر حوزههای مرتبط با فرهنگ است و در این زمینه از کارشناسان خبره استفاده میکنیم. نشر مکتبتهران درحالحاضر چهارده عنوان کتاب را در دست انتشار دارد که از آنها میتوان به مجموعه مقالهای در حوزه گرافیک و نمایشنامههای «سیندرلا»، «هی مرد گنده گریه نکن»، «هملت دبستانی» و... اشاره کرد. و در پایان اینکه تعریف ما برای نشرمان این است که مکتبتهران یک فرهنگ است.
استودیو صدا
استودیوی صدای مکتبتهران یک فضای دوازدهمتری به عنوان اتاق صدا و یک فضای دوازدهمتری برای اتاق فرمان است که هرگز ابعاد تجاری نداشته و تنها به اجراها و رویدادهای مکتبتهران خدمات میدهد.
جایزهی ادبی چهل
مکتب تهران در سال ۱۳۹۴ برای اولینبار اقدام به برگزاری جایزه ادبی چهل کرده است که از جانب مکتبتهران به کارنامهی نویسندگان سیوپنج تا چهل سال با حداقل سه اثر منتشرشده در حوزهی ادبیات داستانی ایران اهدا میشود. نمونهی این جایزهی ادبی در کشورها و زبانهای دیگر نیز به اجرا در آمده است اما در ایران و در مقیاس بزرگتر کشورهای فارسیزبان این جایزه از مبنای طراحی و اجرا جزء ابتکارات مکتبتهران است. این جایزهی ادبی هیچ ادعایی مبنی بر اینکه این بازهی سنی و این داوری و این برگزیدندگان بدون شک بهترین هستند را ندارد. هدف ما برقراری تعامل بین نویسندگان جوان و هنرمندان در دیگر حوزههای هنری است با این فرض که اگر کنار هم بایستند و همدیگر را بخوانند و نقد کنند میتوان به آیندهی فرهنگی یک جامعه امیدوارتر بود.
دور اول جایزهی ادبی چهل: دور اول جایزهی ادبی چهل با بررسی کارنامهی نوزده نویسندهی فارسیزبان در اردیبهشت ۱۳۹۵ اولین دور برگزیدگانش را معرفی کرد. پنج نویسندهی برگزیده این نسل تندیس جایزه را دریافت کردند و بهعنوان امیدهای ادبیات داستان فارسیزبان معرفی شدند. دبیر هیات داوران این جایزه آقای «علی خدایی» بود و آقایان «محمدحسن شهسواری» و «محمد حسینی» و خانمها «بلقیس سلیمانی»، «ناهید طباطبایی»، «فرشته احمدی» بهعنوان هیئت امنای داوری به جمعآوری آرا دیگر داوران جایزه پرداختند. درنهایت با رای پانزده داور که آقایان «جواد مجابی»، «ابوتراب خسروی»، مرحوم «مدیا کاشیگر»، مرحوم «کورش اسدی»، «محمد محمدعلی»، «محمدحسن شهسواری»، «محمد حسینی»، «یونس تراکمه»، «محمدحسن چهلتن»، «مجید قیصریری»، «علی خدایی» و خانمها «بلقیس سلیمانی»، «فرشته احمدی»، «ناهید طباطبایی» و «مهسا محبعلی»؛ نام پنج نویسنده پس از بررسی آثار و اجماع آرا داوری این شرح زیر اعلام شد: آقایان «حامد اسماعیلیون»، «پیمان اسماعیلی»، «حامد حبیبی»، «محمد طلوعی» و «مهدی یزدانیخرم».
شخصیتهای صاحبنام در حوزههای ادبیات و هنر، اهدا تندیس را به عهده داشتند. که میتوان به آقایان «محمود دولت آبادی»، «حمیدرضا اردلان»، «محمدرضا اصلانی»، «جواد مجابی» و خانم «گلاب آدینه» اشاره کرد.
سالن مکتبتهران
پنج سال از تاسیس سالن مکتبتهران میگذرد. سالنی که در این چهار سال، میزبان برنامههای متنوعی از جمله تئاتر، موسیقی، رونمایی کتاب و آلبوم موسیقی، همایش، جشنواره و برنامههایی از این دست بوده است.
سالن مکتبتهران، سی صندلی ثابت استاندارد دارد که در عرض چهار متر و در پنج ردیف ساخته شدهاند و عمق صحنهی آن هشت متر است. بر روی دیوار انتهایی سالن، دو میز گریم که در زمان اجرا مخفی میشود، تعبیه شده است. اکوستیک این سالن کوچک با مشورت متخصصان و به کمک پنلهای تلهی صوتی و اصلاحکنندههای صوت طراحی و ساخته شده است. همچنین بیست خط نوری که با هشت کانال دیمری و کنترلر بیست خطی مدیریت میشوند و سیستم صوتی کلاسیک و تعدادی پروژکتور و ویدئو پروجکشن، این سالن را به مکانی مناسب برای اجراهای آموزشی و آماتوری تبدیل کرده است.
سالن مکتبتهران، از سال ۱۳۹۳ میزبان اجرای عمومی آثاری از «جلال تهرانی» مانند «نقرهای» و «دور دنیا در هشتاد روز» و «هملت دبستانی» بوده است و همچنین آثاری از هنرجویان تئاتر در این سالن اجرا شده است. این سالن هرگز به سالن اجارهای تبدیل نشده و هویت خود را از تئاترهای تجربی و آماتوری هنرجویان و مربیان مکتبتهران گرفته است. چنانکه درحالحاضر تعدادی مخاطب علاقمند هستند که همهی اجراهای این سالن را فارغ از این که چه کارگردان و چه بازیگرانی در آنها هستند پیگیری کنند.
رویداد
از جمله رویدادهایی که در زمینهی تئاتر برگزار شده است، میتوان به مرور آثار «جلال تهرانی» اشاره کرد. در این برنامه که همواره تکرار میشود فیلمهایی که از تئاترهای «جلال تهرانی» موجود است، بر روی پرده نمایش داده میشود. «مخزن»، «تکسلولیها»، «به صدای زمین گوش کن»، «سیندرلا» و «فصل شکار بادبادکها» از جمله آثاریست که تاکنون اکران شده است.
سالن مکتبتهران میزبان فستیوال مونولیو، نیمکت، نخستین دورهی نمایشنامهخوانی بنیاد رادی و... نیز بوده است. اولین سمپوزیوم بینالمللی طراحی صحنه و لباس تئاتر تهران نیز در مکتبتهران برگزار شده است.
هرسال، شبهای ماه رمضان طی برنامههای افطار تا سحر در این سالن نمایشنامهخوانی برپا بوده است. سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ نمایشنامهخوانی «هملت دبستانی» نوشتهی «جلال تهرانی» و سال ۱۳۹۶، هرشب یک یا دو نمایشنامهخوانی از قبیل «هملت دبستانی»، «مقام استادی»، «فصل شکار بادبادکها»، «دو دلقک و نصفی» و... برگزار شده است.
سالن مکتبتهران در این سالها میزبان سبکهای متفاوت موسیقی نیز بوده است. این اجراها عموما به اسم کنسرت پژوهشی برگزار میشود. این سری برنامهها که هم به آموزش مباحثی در همان سبک میپردازد و هم قطعاتی را به اجرا میگذارد، تا به حال در سبکهای سنتی، هندی، راک، الکترونیک، بلوز و... برگزار شده است. «رضا مهدوی» -تکنوازی سنتور-، «علی بروجردی» و «قدیر هاشمی» -دونوازی سیتار و طبلا-، از جمله کسانی هستند که اجرا داشتهاند.
از ابتدای تأسیس سالن مکتبتهران، رونمایی کتاب و آلبوم موسیقی و جشن امضا از برنامههایی بوده است که بخشی از آنها در بوفهکتاب و بخشی دیگر در سالن برگزار شده است. جشن امضای مجموعه آثار «محمود حدادی»، جشن امضا و رونمایی از رمان «سرودهای مخالف ارکسترهای بزرگ ندارند» نوشتهی «مسعود کیمیایی»، رونمایی کتاب «خارج آهنگ» نوشته «عبدالجواد موسوی»، نشست شعرخوانی و امضای کتاب «مهرداد فلاح»، رونمایی کتاب «از من بعید» نوشته «محسن بوالحسنی»، رونمایی از آلبوم «والسهای تهران» اثر «مهرداد مهدی»، رونمایی آلبومهای «دلبر طناز» و «زنجیر گیسو»، رونمایی آلبوم «باغهای پژمان» اثر «هوشنگ کامکار»، رونمایی آلبوم «آنسامبل نیواک»، رونمایی کتاب «اسم من ریچل کوری است» نوشتهی «آلن ریکمن» و «کاترین واینر» به ترجمه «فرانک حیدریان» و... از جمله رونماییها و جشن امضاهایی است که در این سالها برگزار شده است.
دقت در تماشا نام فصلی بود که در آن جلسات متعددی در زمینهی تئاتر، موسیقی، سینما، هنرهای تجسمی و... برگزار شده است.
فیلمدیدن با اکران فیلم مورد علاقه هریک از اساتید و بحث و گفتوگو دربارهی دلایل آن برگزار میشد.
وقتی از ... حرف میزنیم، از چه حرف میزنیم هم بدین شکل برگزار میشد که اساتید جای خالی تیتر جلسه را با موضوعاتی از قبیل اقتباس، پژوهش، نور، تئاتر مدرن و... پر میکردند و دربارهی آن به بحث و گفتوگو با علاقمندان مینشستند.
اتاق تاریک نام جلساتی است که در آن، نسلهای پیشین فرهنگ و هنر از هر رشتهای، دانش تجربی خود را با نسلهای بعدی به اشتراک میگذارند.
مدرنیته و ... از دیگر جلساتی است که در سالن مکتبتهران برگزار میشود صاحبان تخصصهای مختلف از مناسبات میان مدرنیته و حرفهی خود در آن صحبت میکنند.
مجموعهی این رویدادها تاکنون با حضور اساتیدی مانند «حمیدرضا اردلان»، «قباد شیوا»، «مازیار تهرانی»، «حمید امجد»، «علی باباچاهی»، «محمد چرمشیر»، «امیرحسن چهلتن»، «گیتی خسروی»، «نغمه ثمینی»، «فرشید مصدق»، «مجید برزگر»، «مرضیه برومند»، «آتیلا پسیانی»، «کیومرث پوراحمد»، «مهری تواسونی»، «محمدامیر یاراحمدی»، «جواد طوسی» و... برگزار شده است.